Bài giảng bài diễn thế sinh thái sinh học 12 (6)
Giáo viên giảng dạy: Phạm Văn An
Sinh học 12
I. KHÁI NIỆM VỀ DIỄN THẾ SINH THÁI
Các giai đoạn diễn thế
Em có nhận xét gì về sự thay đổi của các loài sinh vật?
Rêu, địa y
Trảng cỏ
Cây bụi
Rừng thấp
Rừng cao
Thế nào là diễn thế sinh thái? Song song với quá trình biến đổi
của quần xã, các điều kiện tự nhiên đã thay đổi như thế nào?
I. KHÁI NIỆM VỀ DIỄN THẾ SINH THÁI
Các giai đoạn diễn thế
Diễn thế sinh thái: là quá trình biến đổi tuần tự của
quần xã qua các giai đoạn tương ứng với sự biến đổi
của môi trường.
I. KHÁI NIỆM VỀ DIỄN THẾ SINH THÁI
Các giai đoạn diễn thế
Song song với quá trình biến đổi quần xã trong diễn
thế là quá trình biến đổi về các điều kiện tự nhiên của
môi trường: khí hậu, thổ nhưỡng ...
I. KHÁI NIỆM VỀ DIỄN THẾ SINH THÁI
II. CÁC LOẠI DIỄN THẾ SINH THÁI
1. Diễn thế nguyên sinh:
Các giai đoạn diễn thế nguyên sinh
Quan sát hình và cho biết thế nào là diễn thế nguyên sinh?
I. KHÁI NIỆM VỀ DIỄN THẾ SINH THÁI
II. CÁC LOẠI DIỄN THẾ SINH THÁI
1. Diễn thế nguyên sinh:
Giai đoạn
khởi đầu
Quan sát hình và cho biết thế nào là diễn thế nguyên sinh?
- Là diễn thế khởi đầu từ môi trường chưa có sinh vật,
kết quả là hình thành nên quần xã tương đối ổn định.
I. KHÁI NIỆM VỀ DIỄN THẾ SINH THÁI
II. CÁC LOẠI DIỄN THẾ SINH THÁI
1. Diễn thế nguyên sinh:
Diễn thế nguyên sinh gồm có những giai đoạn nào?
- Quá trình diễn thế diễn ra theo các giai đoạn sau:
+ Giai đoạn khởi đầu: hình thành quần xã tiên phong.
+ Giai đoạn giữa: gồm các quần xã thay đổi tuần tự.
+ Kết quả: hình thành quần xã ổn định.
I. KHÁI NIỆM VỀ DIỄN THẾ SINH THÁI
II. CÁC LOẠI DIỄN THẾ SINH THÁI
1. Diễn thế nguyên sinh:
2. Diễn thế thứ sinh:
Chặt hết các cây
lim
Rừng thưa
Rừng lim
cây gỗ nhỏ
Giai
đoạn khởi
nguyên
sinh
ưa sáng
đầu
Giai đoạn
(Giai
đoạn
tiên
khởi
đầu
phong)
Cây gỗ nhỏ
và cây bụi
Cây bụi
và cỏ chiếm
ưu thế
Giai đoạn giữa
Trảng cỏ
Giai đoạn
cuối
Quan sát hình và cho biết thế nào là diễn thế thứ sinh?
Là diễn thế xuất hiện ở môi trường đã có một quần xã sinh vật
từng sống. Tùy theo điều kiện thuận lợi hay không mà diễn thế
có thể hình thành nên quần xã tương đối ổn định hoặc bị suy
thoái.
Lũ lụt xoá sạch mọi thứ
Tảo xuất hiện
Rêu, tảo và địa y xuất hiện nhiều
ở đầm lầy
Cây thân cỏ
Cây bụi
Xuất hiện cây thân thảo 1 năm
Cây thân gỗ 1 năm và cây thân gỗ lâu năm
I. KHÁI NIỆM VỀ DIỄN THẾ SINH THÁI
II. CÁC LOẠI DIỄN THẾ SINH THÁI
1. Diễn thế nguyên sinh:
2. Diễn thế thứ sinh:
Diễn thế thứ sinh gồm có những giai đoạn nào?
- Quá trình diễn thế diễn ra theo sơ đồ sau:
+ Giai đoạn khởi đầu: giai đoạn quần xã ổn định.
+ Giai đoạn giữa: giai đoạn gồm các quần xã thay
đổi tuần tự.
+ Kết quả: hình thành quần xã ổn định khác hoặc
quần xã bị suy thoái.
I. KHÁI NIỆM VỀ DIỄN THẾ SINH THÁI
II. CÁC LOẠI DIỄN THẾ SINH THÁI
III. NGUYÊN NHÂN CỦA DIỄN THẾ SINH THÁI
Nguyên nhân gây ra diễn thế? Lấy ví dụ minh hoạ?
1. Nguyên nhân bên ngoài:
- Do sự thay đổi
mạnh mẽ của các
điều kiện tự nhiên,
khí hậu: mưa bão,
lũ lụt, hạn hán, núi
lữa, sóng thần ...
- Tác động khai thác
tài nguyên của con
người.
Chặt phá rừng
Cháy rừng
Núi lửa phun
I. KHÁI NIỆM VỀ DIỄN THẾ SINH THÁI
II. CÁC LOẠI DIỄN THẾ SINH THÁI
III. NGUYÊN NHÂN CỦA DIỄN THẾ SINH THÁI
1. Nguyên nhân bên ngoài:
2. Nguyên nhân bên trong:
Sự tương tác giữa các loài trong quần xã: sự
cạnh tranh gay gắt giữa các loài trong quần xã về
thức ăn, nơi ở ...
I. KHÁI NIỆM VỀ DIỄN THẾ SINH THÁI
II. CÁC LOẠI DIỄN THẾ SINH THÁI
III. NGUYÊN NHÂN CỦA DIỄN THẾ SINH THÁI
IV. TẦM QUAN TRỌNG CỦA VIỆC NGHIÊN CỨU DIỄN THẾ SINH THÁI
Ví dụ: Các nhà làm khoa học Việt Nam đã phát hiện quy luật
diễn thế tại vùng Hữu Lũng (Lạng Sơn) như sau
Rừng lim
nguyên sinh
Rừng sau
sau
Trảng
cây gỗ
Trảng
cây bụi
Trảng
cỏ
Rừng lim
Phục hồi
Rừng sau
sau
Trảng
cây gỗ
Trảng
cây bụi
Trảng
cỏ
Vậy việc nghiên cứu diễn thế có ý nghĩa gì?
I. KHÁI NIỆM VỀ DIỄN THẾ SINH THÁI
II. CÁC LOẠI DIỄN THẾ SINH THÁI
III. NGUYÊN NHÂN CỦA DIỄN THẾ SINH THÁI
IV. TẦM QUAN TRỌNG CỦA VIỆC NGHIÊN CỨU DIỄN THẾ SINH THÁI
- Giúp hiểu được các quy luật phát triển của quần xã
sinh vật.
- Chủ động xây dựng kế hoạch trong việc bảo vệ, khai
thác và phục hồi các nguồn tài nguyên thiên nhiên.
- Có biện pháp khắc phục những biến đổi bất lợi của
môi trường, sinh vật và con người.
Câu 1. Diễn thế sinh thái có thể hiểu là:
a. Sự biến đổi cấu trúc quần thể.
b. Thay quần xã này bằng quần xã khác.
c. Mở rộng phần vùng phân bố.
d. Thu hẹp vùng phân bố.
Câu 2. Đặc điểm cơ bản để phân biệt diễn thế
nguyên sinh với diễn thế thứ sinh là:
a. Môi trường khởi đầu.
b. Môi trường cuối cùng.
c. Diễn biến diễn thế.
d. Điều kiện môi trường.
- Học thuộc bài.
- Trả lời câu hỏi và bài tập cuối bài.
- Đọc bài mới trước khi tới lớp.