Tiểu luận lực lượng dân quân tự vệ

LỜI MỞ ĐẦU
Dân quân tự vệ (DQTV) là lực lượng vũ trang quần chúng không thoát
ly sản xuất công tác, là một bộ phận của lực lượng vũ trang nhân dân nước
Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng
sản Việt Nam, sự quản lý, điều hành của Chính phủ và Ủy ban nh©n d©n cao
cấp, sự chỉ đạo, chỉ huy thống nhất của Bộ trưởng Bộ Quốc phßng và sự chỉ
đạo, chỉ huy trực tiếp của cơ quan quân sự địa phương”
Cả nước hiện có khoảng 1,6% dân số tham gia lực lượng dân quân tự vệ
. Đây là sức mạnh của LLVT Việt Nam, là đặc trưng nghệ thuật quân sự Việt
Nam. Tại mỗi địa phương, lực lượng này luôn xung kich trong mọi phong
trào chiến lược về quốc phòng - an ninh.
Lực lượng: Tinh, gọn, mạnh
DQTV giữ vai trò chiến lược trong phát động chiến tranh du kích, chiến
tranh nhân dân địa phương, làm chuyển biến so sánh lực lượng giữa ta và
địch, tiến lên giành thắng lợi cuối cùng. Dân quân du kích tự vệ có nhiệm vụ
nặng nề trong xây dựng và bảo vệ địa phương, là lực lượng nòng cốt bổ sung
và phục vụ đắc lực cho yêu cầu chiến đấu của bộ đội chủ lực
Thực tiễn lịch sử của cuộc đấu tranh cách mạng ở Việt Nam đã chứng
minh rằng, lực lượng dân quân tự vệ luôn luôn giữ vai trò chiến lược trong
chiến tranh nhân dân. Sức mạnh của toàn dân vũ trang là một ưu thế tuyệt đối
của chiến tranh nhân dân. Sức mạnh đó đã đưa dân tộc Việt Nam từ chỗ bị
mất nước đến những thắng lợi rực rỡ trong cao trào kháng Nhật, trong hai
cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân, đế quốc giành độc lập dân tộc,
bảo vệ Tổ quốc. Do vai trò chiến lược, do những thành tích to lớn và sự

1

trưởng thành vượt bậc, dân quân tự vệ đã xứng đáng là một bộ phận trọng yếu
trong lực lượng vũ trang nhân dân anh hùng của Tổ quốc ta.
Trong quan điểm của Đảng ta về việc xây dựng thế trận quốc phòng toàn
dân và chiến lược chiến tranh nhân dân, lực lượng dân quân tự vệ đóng một
vai trò to lớn . Từ khi ra đời, dưới sự lãnh đạo của Đảng, lực lượng dân quân,
tự vệ luôn phát huy tác dụng to lớn trên nhiều mặt công tác và chiến đấu bảo
vệ địa phương, cơ sở, góp phần quan trọng vào thắng lợi của các cuộc chiến
tranh giải phóng và sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc Việt Nam Xã Hội
Chủ Nghĩa .
Đánh giá vị trí, vai trò của lực lượng dân quân, tự vệ, Chủ Tịch Hồ Chí
Minh đã nói “Dân quân, tự vệ và du kích là lực lượng của toàn dân tộc, là một
lực lượng vô địch, là một bức tường sắt của Tổ Quốc, vô luân kẻ địch hung
bạo thế nào, hễ đụng vào lược lượng đó, bức tường đó, thì kẻ địch nào cũng
phải tan rã “ . Đặc biệt trong tình hình phức tạp hiện nay, dân quân tự vệ càng
có vai trò quan trọng

2

B, NỘI DUNG
1. Nguyên tắc thứ nhất: Vững mạnh, rộng khắp, coi trọng chất lượng là chính

Chăm lo xây dựng tổ chức DQTV vững mạnh về chính trị
Việc lựa chọn kết nạp DQTV phải duy trì nghiêm ngặt chế độ xét duyệt
về chính trị và theo hướng dân bàn, dân cử, dân nuôi, dân kiểm tra, dưới sự
lãnh đạo của Đảng; đồng thời phải tăng cường số lượng và chất lượng đội ngũ
nòng cốt chính trị trong DQTV, lựa chọn đảng viên trẻ, đoàn viên, thanh niên,
quân nhân phục viên, xuất ngũ, chuyển ngành tham gia DQTV. Thường xuyên
phát hiện, bồi dưỡng đối tượng Đảng trong DQTV, thanh niên sẵn sàng nhập
ngũ để đẩy mạnh công tác phát triển Đảng nhằm nâng cao tỷ lệ đảng viên
trong lực lượng DQTV và làm nguồn cho đội ngũ cán bộ cốt cán sau này.
Tăng cường bồi dưỡng, giáo dục bản chất giai cấp công nhân, tinh
thần yêu nước, truyền thống cách mạng cho DQTV:
Để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giáo dục, phải đổi mới,
nâng cao chất lượng, chương trình, nội dung, phương pháp giáo dục chính trị
cho DQTV. Có thể bắt đầu từ những vấn đề chính trị bức xúc hiện nay đang
tác động trực tiếp đến đời sống hàng ngày của họ mà giải quyết những vấn đề
đó bắt buộc phải tư duy qua việc nhận thức, hiểu biết về đường lối đổi mới,
chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước ta; qua các khâu trung gian cần
thiết, dẫn dắt mọi người nhận biết một cách tự giác, làm cho họ tự lý giải
được những vấn đề nảy sinh hàng ngày, hàng giờ.

3

Nâng cao trách nhiệm và năng lực,trình độ cho đội ngũ cán bộ làm
công tác chính trị đối với lực lượng DQTV.
Để tiến hành tốt công tác Đảng, công tác chính trị (CTĐ, CTCT) ở các
đơn vị DQTV; người chính trị viên (CTV) DQTV phải nắm vững Điều lệ
Đảng, đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước,
Pháp lệnh DQTV; chức trách, nhiệm vụ CTV; nguyên tắc tiến hành CTĐ,
CTCT, các Nghị quyết, chỉ thị của Đảng uỷ quân sự các cấp, mệnh lệnh của
người chỉ huy, hướng dẫn của CTV và cơ quan chính trị cấp trên, nắm vững
nhiệm vụ và tình hình mọi mặt của DQTV, tình hình quốc phòng- an ninh ở
địa phương, cùng với người chỉ huy nghiên cứu, quán triệt nhiệm vụ, đánh giá
tình hình, đề xuất với Đảng uỷ (Chi uỷ) chủ trương, biện pháp lãnh đạo công
tác quân sự ở địa phương, cơ sở, có kế hoạch phân công tổ chức thực hiện chủ
trương đó.
Thời gian tập trung học tập chính trị, huấn luyện quân sự hàng năm cho
cán bộ, chiến sỹ dân quân tự vệ được quy định như sau:
Lực lượng tại chỗ từ 5 đến 7 ngày;
Lực lượng cơ động, binh chủng chiến đấu là 7 ngày;
Các phân đội làm nhiệm vụ thường trực sẵn sàng chiến đấu là 10 ngày;
Cán bộ chỉ huy quân sự xã, phường, thị trấn và cán bộ chuyên trách tự vệ các
doanh nghiệp Nhà nước từ 10 đến 15 ngày;
Cán bộ chỉ huy lực lượng tự vệ ở các cơ quan Nhà nước, đơn vị hành chính sự
nghiệp, tổ chức chính trị-xã hội là 5 ngày.

4

Khi có yêu cầu cần thiết hoặc khi có chiến tranh, thời gian huấn luyện
cho các đối tượng nói trên có thể kéo dài hơn do Chính phủ quy định.
Xây dựng và bố tri lực lượng đều khắp trên các địa bàn nông thôn,
thành thị
Sẵn sàng ứng trực, chiến đấu trị an
Ở phường, xã, dân quân được tổ chức thành 1 tiểu đội thường trực, 1
trung đội cơ động trong đó có các phân đội binh chủng; mỗi tổ dân phố có 1
tiểu đội hoặc một phân đội chiến đấu tại chỗ. Còn tại các cơ quan, DN, tự vệ
được tổ chức theo các ban chiến đấu, trực sản xuất. Trong các tiểu đội, trung
đội, DQTV được chia thành nhiều bộ phận chuyên nghiệp như: thường trực,
cơ động, chiến đấu tại chỗ, công binh, y tế, quân báo, trinh sát, thông tin để
sẵn sàng vào vị trí chiến đấu khi có tình huống xảy ra.
Đối với DQTV bận rộn nhất là mùa mưa bão. Cùng với dự bị động
viên, họ sẽ là lực lượng chính, trực chiến 24/24 giờ khi có báo bão. Cơn bão
số 6, số 7 vừa qua, hầu hết các tỉnh miền núi phía Bắc đều huy động DQTV
tại các xã, các cơ quan, xí nghiệp, DN tham gia trực. Nơi nào có mưa lũ xảy
ra, họ cùng tham gia cứu hộ, cứu nạn.
Dân quân ở phường, xã kết hợp với CA, thanh niên để tham gia bảo
đảm ATGT, trật tự địa bàn; phòng cháy, chữa cháy, phòng chống lụt bão. Cái
khó lớn là đối với lực lượng dân quân, vì phần lớn lực lượng là nông dân,
buôn bán nhỏ tham gia nên trình độ văn hóa còn thấp, nhất là tại các vùng
sâu, vùng xa, vùng biên giới... Khả năng nắm bắt, tiếp thu văn bản pháp luật
và ứng xử trước các tình huống xảy ra còn chậm và kém. Hầu hết tại các địa
phương, chế độ chính sách, phụ cấp dành cho DQTV là chưa có. Một số cơ

5

quan, DN có phụ cấp cho đối tượng này trích từ kinh phí của đơn vị. Do đó,
người dân tham gia chủ yếu vẫn vì nhiệt tình và trách nhiệm. Thời kì nào,
quân và dân ta cũng xác định tổ chức LLVT quần chúng hùng mạnh là nòng
cốt, chiến lược để giữ nước, đánh thắng giặc ngoại xâm. DQTV sẽ và vẫn là
lực lượng cần được liên tục xây dựng và phát huy.
2, Nguyên tắc thứ hai: Quán triệt quốc phòng toàn dân, nguyên tắc công bằng xã hội, pháp chế
hóa nghĩa vụ tham gia DQTV

Xây dựng nền quốc phòng toàn dân, do dân và vì dân
Nắm vững quan điểm, nâng cao nhận thức, trách nhiệm đối với xây
dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong
điều kiện mới.
Trước hết cần hiểu quốc phòng là gì, những tư duy mới về quốc phòng
và bảo vệ Tổ quốc của Ðảng ta?
Quốc phòng là: công cVuộc giữ nước của một quốc gia gồm tổng thể
các hoạt động đối nội, đối ngoại cả về quân sự, chính trị, kinh tế, văn hóa,
khoa học - công nghệ... của Nhà nước và nhân dân để phòng thủ đất nước, tạo
sức mạnh toàn diện, cân đối, trong đó sức mạnh quân sự là đặc trưng nhằm
giữ vững hòa bình, đẩy lùi, ngăn chặn các hoạt động gây chiến của kẻ thù, sẵn
sàng đánh thắng chiến tranh xâm lược dưới mọi hình thức, mọi quy mô. rõ:
- Về mục tiêu, nhiệm vụ của nền quốc phòng toàn dân
Theo quan điểm của Ðảng, mục tiêu của nền quốc phòng toàn dân nước
ta hiện nay không chỉ làm nhằm bảo vệ độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh
thổ... mà còn phải gắn chặt với bảo vệ vững chắc chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo
vệ Ðảng, Nhà nước và nhân dân; không chỉ có đối ngoại mà còn cả đối nội;

6

quốc phòng luôn gắn bó chặt chẽ với an ninh và đối ngoại. Quốc phòng không
chỉ nhằm đối phó với chiến tranh, mà điều quan trọng là nó phải ngăn chặn và
đẩy lùi chiến tranh, không để đất nước xảy ra chiến tranh, xử lý có hiệu quả
mọi tình huống liên quan đến quốc phòng, an ninh của quốc gia, bảo đảm môi
trường ổn định, hòa bình cho sự phát triển của đất nước.
- Về nhiệm vụ quốc phòng, Ðại hội X của Ðảng đã cụ thể hóa thêm
nhiệm vụ của quốc phòng là phải giữ vững an ninh quốc gia kể cả an ninh
chính trị, an ninh kinh tế, an ninh văn hóa - an ninh xã hội; duy trì trật tự kỷ
cương an toàn xã hội, v.v. Ðây là trách nhiệm của toàn xã hội, của mọi lực
lượng.
- Về tính chất, đặc điểm và phương châm của nền quốc phòng toàn dân
- Phương châm xây dựng nền quốc phòng toàn dân, toàn diện, độc lập
tự chủ, tự lực tự cường, từng bước hiện đại ngày càng được nhận thức sâu sắc
và cụ thể hơn. Ðó là phương châm cơ bản của sự nghiệp xây dựng nền quốc
phòng toàn dân ở nước ta, vừa đáp ứng yêu cầu đấu tranh trong thời bình, tạo
sức mạnh ngăn chặn âm mưu gây chiến của kẻ thù, vừa đáp ứng yêu cầu
chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc trong điều kiện mới, nếu xảy ra. Các nội
dung của phương châm xây dựng nền quốc phòng toàn dân có quan hệ chặt
chẽ và thống nhất với nhau, trong đó xây dựng nền quốc phòng toàn dân theo
hướng hiện đại là một nội dung rất quan trọng, vừa thể hiện yêu cầu của nền
quốc phòng, thể hiện lộ trình hiện đại hóa nền quốc phòng toàn dân vừa phù
hợp kinh tế đất nước và yêu cầu mới của sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc XHCN.
Trong đó, phát triển công nghiệp quốc phòng đã và đang trở thành một chủ
trương lớn trong xây dựng và hiện đại hóa nền quốc phòng toàn dân. Ðó là
một nền công nghiệp quốc phòng độc lập, tự chủ, có tiềm lực mạnh, phù hợp
sự phát triển của nền kinh tế đất nước; một nền công nghiệp quốc phòng

7

mang tính lưỡng dụng vừa đáp ứng nhu cầu quốc phòng, quân sự vừa tham
gia trực tiếp vào sự phát triển kinh tế - xã hội, phục vụ dân sinh.
- Giải quyết tốt mối quan hệ giữa quốc phòng, an ninh với kinh tế và
đối ngoại
Kết hợp quốc phòng, an ninh với kinh tế - xã hội và đối ngoại trở thành
chiến lược quan trọng tạo nên sức mạnh tổng hợp. Trong quá trình đổi mới, tư
duy của Ðảng về sự kết hợp quốc phòng, an ninh với kinh tế- xã hội và đối
ngoại ngày càng được hoàn thiện trong chiến lược xây dựng sức mạnh tổng
hợp quốc gia bảo vệ Tổ quốc.
Xây dựng lực lượng và thế trận quốc phòng toàn dân, tăng cường sức
mạnh bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN.
Đảm bảo nguyên tắc tham gia tự nguyện
Quan điểm của Ðảng về sức mạnh của nền quốc phòng toàn dân là sức
mạnh tổng hợp, không phải đơn thuần hoặc chủ yếu là sức mạnh quân sự.
Trong quá trình đổi mới đất nước, Ðảng ta luôn có nhận thức đúng đắn về thế
trận và lực lượng của nền quốc phòng toàn dân. Xây dựng tiềm lực quốc
phòng mạnh phải đồng bộ, nhiều lực lượng, nhiều lĩnh vực cả tiềm lực kinh
tế, tiềm lực quân sự, đặc biệt là tiềm lực chính trị tinh thần.
- Xây dựng khu vực phòng thủ tỉnh (thành phố) vững chắc là một nội
dung quan trọng trong xây dựng thế trận, tạo nên sức mạnh của nền quốc
phòng toàn dân. Trong hai mươi năm đổi mới đất nước, trước yêu cầu của sự
nghiệp củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN, vấn đề xây
dựng khu vực phòng thủ tỉnh (thành phố) đã trở thành một vấn đề quan trọng
trong chiến lược quốc phòng, an ninh của nước ta, được Ðảng ta nhận thức và
chỉ đạo trong thực tiễn ngày càng đầy đủ và cụ thể hơn.

8

Xây dựng khu vực phòng thủ là xây dựng tỉnh (thành phố) vững mạnh
không chỉ về quốc phòng, an ninh mà còn cả về chính trị, kinh tế, xã hội, văn
hóa. Khu vực phòng thủ vừa phải bảo đảm được yêu cầu bảo vệ và tác chiến
trên địa bàn toàn tỉnh (thành phố), vừa nằm trong thế trận liên hoàn phòng thủ
quốc gia, góp phần củng cố sự vững chắc thế trận quốc phòng toàn dân của
đất nước, tạo nên sức mạnh tổng hợp của nền quốc phòng, bảo vệ vững chắc
Tổ quốc XHCN trong mọi tình huống.
- Xây dựng cơ sở chính trị-xã hội là nội dung quan trọng của việc xây
dựng thế trận quốc phòng toàn dân, được Ðảng ta hoạch định ngày càng cụ
thể và sâu sắc hơn trong quá trình đổi mới. Nội dung xây dựng cơ sở chính trị
- xã hội ngày càng được đề cập rõ hơn và cụ thể hơn qua các kỳ Ðại hội của
Ðảng. Tại Ðại hội IX, Ðảng ta nhấn mạnh: "Xây dựng cơ sở chính trị - xã hội,
thế trận quốc phòng toàn dân và an ninh nhân dân; coi trọng xây dựng thế trận
trên các địa bàn chiến lược trọng yếu;xây dựng lực lượng dân quân, tự vệ và
công an, bảo vệ cơ sở". Xây dựng cơ sở chính trị - xã hội phản ánh sâu sắc
nguồn sức mạnh to lớn của nền quốc phòng toàn dân nước ta là từ nhân dân,
của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân.
- Xây dựng "Thế trận lòng dân" là nội dung cơ bản, là vấn đề mấu chốt
của việc xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân của Ðảng trong điều kiện
mới. Nghị quyết Ðại hội X của Ðảng chỉ rõ: "Xây dựng thế trận lòng dân làm
nền tảng phát huy sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc, trong đó Quân đội
nhân dân và Công an nhân dân là nòng cốt". Có thể nói, vấn đề này có tầm
quan trọng hàng đầu trong lịch sử giữ nước, chống ngoại xâm của dân tộc
được Ðảng ta kế thừa xuất sắc trong thực tiễn chỉ đạo xây dựng sức mạnh
quốc phòng bảo vệ Tổ quốc trong quá trình đổi mới.

9

3, Nguyên tắc thứ ba: DQTV đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng

LLDQTV đặt dưới sự lãnh đạo của cáp ủy ĐẢNG các cấp ở địa
phương, cơ sở của Bộ, ngành. Đây là quan điểm quan trọng, khẳng định
nguyên tác Đảng lãnh đạo trực tiếp, tuyệt đối về mọi mặt với LLDQTV. Bởi
vì DQTV là một trong ba thứ quân cuả LLVTND Việt Nam, ra đời từ phong
trào cách mạng cuả nhân dân do ĐẢng Cộng sản Việt nam lãnh đạo, alf một
công cụ chủ yếu để bảo vệ tổ quốc, bảo vệ chế độ ở cơ sở, là lực lượng chiến
lược của nền quốc phòng toàn dân. Dù mang tính quần chúng rộng rãi,
LLDQTV luôn phải đảm bảo được sự lãnh đạo của Đảng, ở đâu có sư lãnh
đạo cuả Đảng là ở đó có xây dựng LLDQTV và ngược lại. Các cấp ủy Đảng
trực tiếp lãnh đạo LLDQTV, thường xuyên giáo dục chính trị tư tưởng cho
can bộ, chiến sĩ DQTV, chăm lo về tổ chức và công tác phát triển Đảng, bảo
đảm tỉ lệ đảng viên, làm nòng cốt cho mỗi đơn vị DQTV. Sự lãnh đạo của
Đảng bảo đảm cho lực lượng DQTV “trung với Đảng, trung với nước hiếu
với dân, sẵn sàng chiến đấu hi sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc, vì CNXH ,
nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng
đánh thắng”.Để tăng cường sự lãnh đạo của Đảng hiện nay có nhiều dân quân
, tự vệ ưu tú vào Đảng, đã tổ chức chi bộ quân sự ở xã phường, thị trấn, để
lãnh đạo công tác quốc phòng quân sự địa phương nói chung, công tác DQTV
nói riêng

10

C, KẾT LUẬN
Phát huy truyền thống lực lượng DQTV tiếp tục quán triệt sâu sắc, thực
hiện thắng lợi quan điểm, đường lối quân sự của Đảng, các nhiệm vụ quân sự
- quốc phòng địa phương. Góp phần xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế
trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân ngày càng vững
mạnh; thực sự là lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu trung thành, tin cậy
của các cấp ủy, chính quyền và nhân dân địa phương.
D, LIÊN HỆ BẢN THÂN
Là sinh viên đang theo học tại lớp chuyên ngành Điện Tử Viễn Thông,
Khoa Trung tâm tài năng,những kiến thức có được trong quá trình học tập và
qua thực tế giúp cho bản thân em thấy rõ được trách nhiệm của bản thân là
cần phải nhận thức đúng đắn về xây dựng lực lượng DQTV, sẵn sàng tham gia
và góp phần xây dựng làm cho LLDQTV nói chung và tại địa phương và đơn
vị công tác sau này nói riêng ngày càng vững mạnh.
Để thiết thực góp phần xây dựng một nền quốc phòng toàn dân vững
mạnh đáp ứng đầy đủ các đòi hỏi của thời đại cần chúng ta phải có hành động
ngay từ bây giờ, tham gia tích cực vào các khoá huấn luyện, luôn trau rồi kiến
thức, nâng cao trình độ về kỹ thuật về lý luận thời đại, thấm nhuần đường nối
chính sách của Đảng và Bác Hồ đã đề ra, luôn học hỏi, vận dụng có sáng tạo
các thành tựu khoa học tiên tiến trên thế giới, nhận thức được vai trò của mình
trong cộng đồng, sẵn sàng đi bất kì đâu, nhận bất kì nhiệm vụ nào khi Tổ
Quốc cần

11

E, TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Báo Điện tử Đảng Cộng Sản VIệt Nam
- Văn bản pháp luật: Thực hiện xây dựng lực lượng dân quân tự vệ
- Mạng internet

12